Ekonomide özellikle son 3 yılda fiyat etiketlerine eklediğimiz bir ‘0’ dikkat çekiyor. 2021’de hızlanan enflasyondaki yükseliş, konut, araba, ekmek, su ne varsa fiyatının üstüne sıfır eklenerek 10 kat artış yaşadı.
Enflasyon ve efor denilince 2005 yılında Türk Lirasından atılan 6 sıfır gelir akla. Ekonomideki toparlanmayı sağlayan ‘sıfır operasyon’ şimdi işe yarayacak mı? merak ediliyor.
Kaynak:https://www.mahfiegilmez.com/2023/07/…
2021 yılı sonundan itibaren hızlanan enflasyondaki yükseliş, 2018 yılındaki yükseliş trendini teyit ederek fiyat seviyelerini yükseltti. 400 bin liralık konut 4 milyon, 100 bin liralık otomobil 1 milyon oldu. Bununla da kalmayıp gıda fiyatlarındaki artış da katlanarak arttı.
3 Ağustos 2023 Perşembe günü açıklanacak Temmuz enflasyonu öncesi TÜİK’in Haziran ayında açıkladığı TÜFE oranı yüzde 38,21 olurken, Merkez Bankası’nın enflasyonun tek haneye inmeyeceği beklentisiyle görüldü. yakın zamanda. Yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 22’den yüzde 58’e çıkarken, 2024 değil 2025 beklentisinde tek haneli çıkmadı.
2005 yılı başında yüzde 9 civarında olan enflasyon, paradan sıfır çıkarma operasyonuyla yüzde 7’ye düştü. Bu sefer akıllarda iki soru var. Yumurta, tavuk gibi sorular ‘TL’den tekrar sıfır çıkarsa çalışır mı?’veya ‘Enflasyon niyeti sıfıra mı ayarlandı?’oluyor.
Bu sefer 3-5 kilo 6 değil 1 diye sıfırları atmamız gerekiyor ve Mahfi Eğilmez’den ilham alarak işe yarayıp yaramayacağını inceliyoruz.
2005 yılında kullandığımız ve Çamoluk Otomotiv gibi büyüklerimizin kullandığı milyon dolarlık para birimleri o zamanlar dünyada en çok kullanılan madeni paralardı. Sadece dilimizde değil, para ve bol sıfırlı etiketlerde de milyon milyar söylemler görüldü. 1 milyona sakız, 5 milyona ekmek alırken uluslararası arenada bizi anlaşılmaz ve ürkütücü yaptı.
Ali Babacan’ın ekonomiye yön verdiği, Süreyya Serdengeçti’nin Merkez Bankası’nı yönettiği bir ortamda 31 Aralık 2004’te milyon olan aktifimiz, 1 Ocak 2005’te 1 lira oldu.
Öyle gibi görünse de, bir gecede olmadı. Tüm para, ödeme ve finans sistemleri buna göre hazırlanırken sıfırlı TL piyasada kalırken sıfırsız TL ‘YTL’ oldu. Her iki madeni para da 2009 yılına kadar sokakta kullanılırken, bu 3 yılda piyasadan milyon TL çekildi ve 2009 yılı itibariyle YTL, Y’sini atarak TL’ye dönüştü.
6 sıfır atmak olarak bilinen bu operasyonun hazırlıkları sadece parayla değil, ekonomideki toparlanmayla da yapıldı.
2001 kriziyle kapısını çaldıktan sonra mentorluk hizmeti aldığımız IMF, 8 yıl boyunca Türkiye’ye yaklaşık 45 milyar dolarlık finansman sağladı ve aracılık yaptı. O dönemde AB ile yakınlaştık ve özelleştirmelere hız verdik. Siyasi ortamın ve küresel konjonktürün de etkisiyle ülkeye önemli miktarda döviz girişi de oldu.
Yapısal reformlar, yapısal reform denilen düzenlemeler aslında hayatımızın içindeydi.
2000-2001 krizlerinde sıkıntıya düşen bankalar birden fazla adaya veda etmiş, TMSF yönetiminde gerekli birleşme, devir ve takviyeler yapılmıştır.
Devlet kamu harcamalarında tasarruf yapmış, gelirlerdeki artışın da etkisiyle bütçe açıkları kontrol altına alınmıştır.
Dolar/TL son 3 yılda (31 Temmuz 2020) 6,97’den 26,96’ya, euro/TL ise 8,20’den 29,76’ya yükseldi. 1 sıfır ile dolar 2.6 ve euro 2.9 olmaz mıydı?
İktisatçı Mahfi Eğilmez uzun zamandır bahsettiği yapısal reform söylemini özellikle seçim öncesi ve sonrası süreçlerde tekrarlıyor. Piyasada düzenleme yapılmadan TL’den sıfır atmanın ‘pek bir etkisinin olmayacağı’ görüşünde.
Öte yandan seçim öncesi bütçe açığındaki artış daha da arttı.
Geçtiğimiz haftalarda Körfez ülkeleriyle yapılan anlaşmaya değinen ekonomist Ali Ağaoğlu, IMF ve diğer ülkelerin aksine ilginç bir tespitte de bulunuyor:
Mesela 50 milyar dolarlık mevduat bize gelsin, onu 5 ayda bitireceğiz. Hatta o 50 milyar doların 10 tanesi yolda kayboluyor, 40 milyar dolarlık iş yapıyorlar. Ben de soruyorum; Körfez’den gelen para mı daha iyi yoksa IMF’den gelen para mı? IMF’den gelen 50 milyar dolar yapısal tedbirler getireceği için piyasaya 500 milyar dolar etki edecek. Ağaoğlu: IMF yanlısı değilim ama IMF kurallarından gelecek 50 milyar dolar ile Körfez sermayesinden gelecek 50 milyar dolara emsal şartları eklersek 500 milyar dolar yapar. işletme. Ön koşullar nelerdir? Mali disiplindir, ihale maddesidir, Merkez Bankası’nın bağımsızlığıdır…Kaynak: Ekonomim
Mahfi Eğilmez ile devam eden geçen yıl 1.7 trilyon TL olan öngörülen maliyet, eklenen bütçeyle yıl sonunda 2.8 trilyon TL’ye çıktı. Şimdi ise 6 Şubat sarsıntılarının etkisi net olarak görülmüyor.
Özetle, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan ve yeni atanan milletvekilleri reformların tamamını tek başına yapamayacakken, IMF gibi bir kredibilitenin sağlanması yakın gelecekte mümkün görünmemektedir. , sanki sokakta “telefonu gösterin amcalar”, Melek Subaşı’nı anmak ve “milyon milyar” söylemi yapmak Z kuşağına da geçecek gibi.
